Op 15 augustus 2021 viel de Afghaanse hoofdstad Kabul in handen van de Taliban. In de chaos en paniek die volgden, moesten honderden Afghanen worden geëvacueerd vanaf Kabul Airport. Het werd een missie met grote impact. Dat gold voor de evacuees, maar zeker ook voor de betrokken militairen, het ambassadepersoneel en alle anderen die hielpen om mensen het land uit te krijgen. Vandaag kregen 133 van hen de herinneringsmedaille internationale missies met de gesp NEO (noncombatant evacuation operation) Kabul 2021 in Schouwburg Roosendaal.
Nederland haalde met een C-17 transportvliegtuig en 2 C-130 Herculessen mensen uit Kabul op. Dat gebeurde met hulp van commando's, mariniers, een marechausseedetachement van de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten en in nauwe samenwerking met Buitenlandse Zaken. Zij werden ondersteund vanuit Islamabad.
Radeloosheid
Alle stoelen werden uit de C-130-transporttoestellen gehaald om zoveel mogelijk mensen mee te kunnen nemen. Schouder aan schouder zaten de evacuees op de grond, met lange spanbanden als riem. Staatssecretaris Christophe van der Maat: “Maar vooral de momenten waarop jullie geconfronteerd werden met de radeloosheid van de gevluchte Afghanen, zullen altijd bijblijven.”
In de buitenring hield de Taliban de menigte met geweld in bedwang. “Tegelijkertijd werden jullie bestookt met vele berichten uit Nederland: of jullie even wat mensen op wilden halen bij de gate?”, zei Van der Maat. “Alsof het zó gemakkelijk was. In Nederland werd niet gezien hoe heftig het er in werkelijkheid aan toe ging.”
Simmie Poetsema
3 commando’s zorgden voor een doorbraak met de ontdekking van een poort aan de zuidzijde. Eén van hen was korporaal der eerste klasse Simmie Poetsema. Hij stierf deze zomer tijdens een noodlottig schietincident in de Verenigde Staten. Van der Maat: “Simmie heeft veel voor het korps, zijn kameraden en deze missie betekend. Eigenlijk kun je zeggen dat deze operatie op Simmies lijf was geschreven. We vergeten hem niet.”
Holland Gate
Bij de nieuw gevonden poort hadden de militairen meer overzicht en konden ze de evacuees dichterbij laten komen. Holland Gate was een feit. Commandant der Strijdkrachten generaal Onno Eichelsheim: “In crisissituaties weten mensen ter plekke heel goed wat er nodig is om de operatie te laten slagen. Jullie kregen dan ook de vrijheid om keuzes te maken. Hoewel dat soms duivelse dilemma’s met zich meebracht.”
Zo werd met de Taliban afgesproken dat evacuees ook per bus aangevoerd mochten worden. Eichelsheim: “Maar kon je de Taliban, 20 jaar lang je vijand, nu ineens vertrouwen? Laat je de bus-optie vallen en ga je door met de operatie aan de Holland Gate zonder te weten of dat meer oplevert. Het werd én-én. Zo lukte het om meer mensen te bevrijden.”
Afghaanse evacuees drijfveer
Uiteindelijk gaf bij ieder dilemma de gezamenlijke drijfveer de doorslag. Dat waren de mensen voor wie ze het deden, de Afghaanse evacuees. Generaal Eichelsheim: “Zij stonden aan onze kant toen wij de afgelopen 20 jaar onze missies uitvoerden, het land opbouwden en de ambassade runden.”
De staatssecretaris en CDS spraken hun diepste respect uit toen zij overgingen tot de overhandiging van de medailles. CDS: “Jullie deden dit echt met elkaar. Alle kleuren uniform en benodigde specialismes verenigd. Uitvoerders op missie en stille krachten in Nederland. Jullie mogen ongelofelijk trots zijn op wat jullie hebben bereikt. Nergens word je zo hecht met elkaar als in een missiegebied, when the shit hits the fan. Dat begrijp je pas écht, als je het meemaakt. Jullie maakten het mee. En hoe.”
