Je bent er niet alleen maar om voor jezelf te leven | Veteranendag 2023
Jaap Constandse (95 jaar) werd volwassen in de Tweede Wereldoorlog: ‘Ik heb de hele oorlog meegemaakt. De ene dag was het prachtig weer en gebeurde er niks. De volgende dag barstte de hel los. We zagen de vliegtuigen die bombardeerden en de rookwolken toen Rotterdam in brand stond.’
In 1947 meldde hij zich als dienstplichtige, bestemd om naar toenmalig Nederlands-Indië te gaan: ‘Ik ging niet naar Indië, omdat ik me had opgegeven voor de Militaire Academie. Daar raakte ik onder de indruk van de kameraadschap en de teamgeest. Maar doordat ik niet op uitzending was geweest, had ik het gevoel dat ik iets miste. Ik wilde ervaren wat leiderschap in het veld betekent. In 1952 ging ik daarom naar Korea.’
‘Dan heb je een gevoel dat je toch ergens goed gedaan hebt.’
Ze kwamen aan in Pusan: ‘Die stad lag voor een groot gedeelte in puin. Je zag wel mensen maar die zaten dikwijls in bouwvallen. Wat het meeste indruk maakte, waren de acht weken dat ik met een peloton op een heuvel zat, voor de compagnie uit. Zodra je je eigen lijn laat, voel je je niet meer veilig. Maar ik heb me laten vertellen dat als je niet bang bent het ook niet goed is. Een collega die me opvolgde, is drie weken na mijn vertrek gesneuveld. Als hij de compagnie niet overgenomen had, was ik daar geweest. En dan zat ik hier nu niet.’
In 2016 ging Jaap terug naar Korea, samen met zijn kleinzoon: ‘Dat vond ik de moeite waard. Dat hij kon zien waar ik geweest was en dat ik er over kon praten met hem. Destijds zag je 60 km van de frontlijn geen mens en stond er geen dorp meer overeind. Als je ziet wat het nu geworden is, zo welvarend. Dan heb je een gevoel dat je toch ergens goed gedaan hebt.’
De uitgesproken dankbaarheid van het Koreaans volk verraste Jaap: ‘Er hangen overal spandoeken met Thank you heroes. Mensen op straat komen naar je toe met uitgestoken hand. Dat is toch gek? Ik kan me niet voorstellen dat in Nederland iemand op een Engelsman afloopt en zegt “thank you” voor de strijd in de Tweede Wereldoorlog.’
‘Ik zou anderen willen meegeven dat je een deel van jezelf beschikbaar moet stellen aan de samenleving. Je bent er niet alleen om voor jezelf te leven.’
